Vergunningsvrij bouwen

Heb je plannen om te bouwen of verbouwen en wil je weten of je een vergunning nodig hebt? Dan is het goed om op de hoogte te zijn van de mogelijkheden voor vergunningvrij bouwen. Het kan je namelijk veel tijd en kosten besparen.

Bij vergunningvrij bouwen hoef je geen officiële goedkeuring van de gemeente aan te vragen, maar er zijn wel regels en voorwaarden waar je rekening mee moet houden. Door hier vna op de hoogte te zijn, zorg je ervoor dat je project soepel verloopt en voorkom je problemen achteraf.

Wat betekent vergunningvrij bouwen?

Vergunningvrij bouwen betekent dat je bepaalde bouwwerkzaamheden mag uitvoeren zonder dat je hiervoor een omgevingsvergunning hoeft aan te vragen bij de gemeente. Dit kan gelden voor zowel kleine aanpassingen aan je woning als voor bepaalde uitbreidingen, zoals een schuur, dakkapel of erfafscheiding.

Het verschil tussen vergunningvrij en vergunningplichtig bouwen ligt in de impact van het bouwproject op de omgeving en de naleving van wettelijke eisen. Bij vergunningvrij bouwen mag het project geen ernstige invloed hebben op het uiterlijk van de buurt, de veiligheid of het gebruik van het bouwwerk. Voor grotere projecten of ingrepen in beschermde gebieden is vaak wel een vergunning vereist.

Hoewel je geen vergunning nodig hebt, moet je bij vergunningvrij bouwen nog steeds voldoen aan alle bouwtechnische eisen, zoals vastgelegd in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Dit betekent dat je verantwoordelijkheid draagt voor de veiligheid, kwaliteit en duurzaamheid van je project.

Wettelijke kaders en regels voor vergunningvrij bouwen

Ook bij vergunningvrij bouwen gelden er strikte wettelijke kaders en regels. Deze regels zijn opgesteld om ervoor te zorgen dat bouwwerken veilig, duurzaam en passend binnen de omgeving worden gerealiseerd. Hieronder bespreken we de belangrijkste kaders die van toepassing zijn.

Het Bouwbesluit 2012 en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)

Het Bouwbesluit 2012 is vervangen door het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) onder de Omgevingswet. Het Bbl stelt eisen op het gebied van veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu. Deze regels gelden voor alle bouwwerken, of ze nu vergunningvrij zijn of niet. Zo moet bijvoorbeeld een aanbouw voldoen aan eisen voor isolatie en stabiliteit.

Regels vanuit het Besluit omgevingsrecht (Bor)

Het Besluit omgevingsrecht (Bor) bepaalde voorheen welke bouwwerken vergunningsvrij waren. Onder de Omgevingswet is dit grotendeels overgenomen, maar dan verwerkt in het Bbl. Het Bor blijft echter relevant voor overgangssituaties of projecten die eerder zijn gestart.

De rol van het bestemmingsplan

Het bestemmingsplan van je gemeente bepaalt waar en wat je mag bouwen. Vergunningsvrij bouwen moet altijd in overeenstemming zijn met het bestemmingsplan. Als jouw bouwproject afwijkt van het bestemmingsplan, heb je alsnog een vergunning nodig, zelfs als het technisch gezien vergunningsvrij is.

De Omgevingswet

De Omgevingswet, die sinds 1 januari 2024 van kracht is, bundelt alle regels voor de fysieke leefomgeving in één wet. Dit maakt het eenvoudiger om te bepalen of jouw bouwproject vergunningsvrij is. Via het Omgevingsloket kun je snel controleren welke regels in jouw situatie gelden.

Wat mag je vergunningsvrij bouwen?

Bij vergunningvrij bouwen zijn er specifieke typen bouwwerken die je zonder omgevingsvergunning mag realiseren. Hieronder vind je een overzicht van wat er doorgaans vergunningvrij is toegestaan:

Bijbehorende bouwwerken:

Aanbouwen aan de achterkant of zijkant van een woning, zoals serres of keuken uitbreidingen.
Vrijstaande bijgebouwen zoals schuren, garages en overkappingen binnen het achtererfgebied.
Let op: de totale oppervlakte mag niet groter zijn dan het toegestane bebouwingspercentage van het perceel en de hoogte moet binnen vastgestelde grenzen blijven.

Dakkapellen:

Op het achterdakvlak of het niet naar een openbaar gebied gekeerd zijdakvlak.
Niet toegestaan bij monumenten en beschermde stads- of dorpsgezichten.

Erfafscheidingen:

Schuttingen en muren tot 1 meter hoog overal op het perceel.
Schuttingen en muren tot 2 meter hoog in het achtererfgebied.

Zonnepanelen en dakramen:

Toegestaan op alle dakvlakken, tenzij het een monument betreft of het perceel in een beschermd stads- of dorpsgezicht ligt.

Overige bouwwerken:

Speeltoestellen, tuinmeubilair en andere kleine objecten op je eigen erf.

Hoewel deze projecten vergunningsvrij zijn, is het belangrijk om te voldoen aan bouwtechnische regels, zoals veiligheid en energiezuinigheid, zoals vastgelegd in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).

Voorwaarden voor vergunningvrij bouwen

Vergunningvrij bouwen betekent niet dat er geen regels zijn. Er gelden diverse voorwaarden waaraan je bouwproject moet voldoen om zonder vergunning uitgevoerd te mogen worden. Hieronder zetten we de belangrijkste eisen op een rij:

Maximale afmetingen en hoogtes:

De maximale hoogte van een aanbouw of bijgebouw binnen 4 meter vanaf het hoofdgebouw is de hoogte van de eerste bouwlaag + 30 centimeter, tot een maximum van 5 meter.
Buiten de 4-meter zone mag een bijgebouw niet hoger zijn dan de formule: daknokhoogte = (afstand tot de perceelsgrens x 0,47) + 3 meter.
Het totale bebouwde oppervlak moet binnen de vastgestelde grenzen vallen, afhankelijk van de grootte van je perceel.

Afstand tot perceelgrens:

Bouwwerken moeten meestal een minimale afstand van 1 meter tot de perceelgrens hebben, tenzij anders aangegeven in het bestemmingsplan.

Locatie: bebouwde kom versus buitengebied:

In het buitengebied gelden vaak strengere beperkingen voor wat vergunningsvrij mag worden gebouwd.

Beperkingen bij monumenten en beschermde dorps- of stadsgezichten:

Voor monumenten en beschermde gezichten gelden uitzonderingen. Hier zijn vergunningsvrije bouwopties beperkt of zelfs uitgesloten.
Bij twijfel is het verstandig om contact op te nemen met de gemeente.

Het is belangrijk om vooraf goed te controleren of je project aan al deze voorwaarden voldoet. Zo voorkom je dat je achteraf aanpassingen moet doen of alsnog een vergunning nodig hebt.

Wanneer heb je wel een vergunning nodig?

Hoewel er veel mogelijk is met vergunningvrij bouwen, zijn er situaties waarin je wel een vergunning moet aanvragen. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer je bouwplannen niet voldoen aan de voorwaarden voor vergunningvrij bouwen, zoals maximale afmetingen of de locatie van het bouwwerk. Hieronder staan de belangrijkste situaties waarin een vergunning nodig is:

Bouwprojecten buiten de regels van het bestemmingsplan: als jouw plannen niet in overeenstemming zijn met het bestemmingsplan, moet je een omgevingsvergunning aanvragen.
Bouwwerken bij monumenten: voor werkzaamheden aan of in de buurt van een monument is vrijwel altijd een vergunning nodig, ook als het project klein is.
Beschermde stads- of dorpsgezichten: in beschermde gebieden gelden aanvullende eisen en is een vergunning meestal verplicht, zelfs voor kleine wijzigingen.
Grotere bouwprojecten: uitgebreide verbouwingen of nieuwbouwprojecten die de grenzen van vergunningvrij bouwen overschrijden vereisen een vergunning.
Technisch complexe bouwwerken: voor bouwwerken die invloed hebben op de draagconstructie of veiligheid van het gebouw is vaak een vergunning nodig.
Activiteiten met milieu-impact: voor bepaalde projecten die een risico vormen voor de leefomgeving, zoals het verwijderen van asbest of slopen, geldt een meldings- of vergunningsplicht.

Het is belangrijk om je goed te oriënteren op de eisen die voor jouw project gelden. Doe altijd een check via het Omgevingsloket om te bepalen of je een vergunning nodig hebt. Dit voorkomt vertraging en mogelijke sancties.

Check altijd of je een vergunning nodig hebt voor (ver)bouwen

Het is essentieel om altijd te controleren of je een vergunning nodig hebt voordat je begint met het bouwen van een huis of verbouwen. Zelfs als je denkt dat je project vergunningvrij is, kunnen er onverwachte regels of beperkingen gelden, afhankelijk van jouw specifieke situatie. Dit kan te maken hebben met lokale bestemmingsplannen, beschermde gebieden of technische eisen.

Je kunt eenvoudig een vergunningcheck uitvoeren via het Omgevingsloket. Doorloop de stappen en krijg direct inzicht in de vergunningplicht voor jouw bouwproject. Mocht je een vergunning nodig hebben, dan kun je deze ook direct via het Omgevingsloket aanvragen. Volg onderstaande stappen om zeker te weten dat je project aan de regels voldoet:

Bezoek het Omgevingsloket en voer de vergunningcheck uit.
Controleer de voorwaarden in het bestemmingsplan van jouw gemeente.
Neem contact op met de gemeente voor aanvullende vragen of onduidelijkheden.
Laat je bouwtekeningen en plannen beoordelen door een deskundige als je twijfelt over de technische eisen.

Door vooraf goed te controleren voorkom je vertragingen, onverwachte kosten en mogelijke boetes. Zo kun je met een gerust hart aan jouw bouwproject beginnen.

Start jouw bouwproject met David Groep

Heb je plannen voor een nieuwbouw-, verbouw- of renovatieproject en wil je zeker weten dat alles volgens de regels verloopt? Bij David Groep staan we klaar om je volledig te ontzorgen. Ons ervaren team helpt je niet alleen met de bouw zelf, maar begeleid je ook bij het voldoen aan de wettelijke eisen en voorwaarden, inclusief vergunningchecks.

Neem vandaag nog contact met ons op voor een vrijblijvend adviesgesprek. Samen bekijken we de mogelijkheden en zorgen we ervoor dat jouw droomproject werkelijkheid wordt. Bel ons via +31 10 818 8178 of stuur een e-mail naar info@davidgroep.nl.